< Previous154 Beelden worden tegenwoordig gezien als kunst en beeldhouwers dus als kunstenaars. Bij de Grieken lag dat anders: het maken van beelden was voor de Grieken een τέχνη, een vak. Alles wat met aandacht gemaakt werd, noemden zij τέχνη: een kast timmeren net zozeer als een beeld uit een blok steen hakken. Uit de boekhouding die bij de bouw van het Parthenon werd bijgehouden, weten we dat een beeldhouwer nauwelijks meer verdiende dan een steenhouwer. Een beeldhouwer koos ook niet zijn eigen onderwerpen: hij werkte altijd in opdracht van een stadsbestuur of een rijke burger en moest zich houden aan de wensen van zijn opdrachtgever. Kundigheid werd gewaardeerd, originaliteit was minder belangrijk. Beelden hadden een functie als wijgeschenk voor de goden of om helden en belangrijke burgers te eren. Daarom moest het beeld perfect zijn: natuurgetrouw, maar wel geïdealiseerd.De zoektocht naar perfectie is in de ontwikkeling van de Griekse beeldhouwkunst goed te volgen. Door handelscontacten met Egypte maakten de Grieken in de 8ste eeuw v. Chr. voor het eerst kennis met levensgrote beelden. Daarvandaan namen zij de benodigde techniek over om grote beelden van steen te maken. Er was veel aandacht voor een goede anatomische weergave van het menselijk lichaam en de beelden waren bont beschilderd om ze levensecht te laten lijken.drie stijlperiodenIn de Griekse beeldhouwkunst onderscheiden we drie perioden, gebaseerd op de tijdsindeling van de geschiedenis: archaïsch (ca. 650 – 480 v. Chr.), klassiek (ca. 480 – 323 v. Chr.) en hellenistisch (323 – 30 v. Chr.) Elke periode heeft typische stijlkenmerken.▶ Archaïsche beelden hebben vaak amandel vormige ogen, lang gestileerd haar en een zo genoemde archaïsche glimlach. Met rechte lijnen of driehoeken zijn details als wenkbrauwen, knieën, ribben en ellebogen aangegeven. Het lichaam is symmetrisch opgebouwd en het gewicht rust op beide voeten. Beelden van mannen worden κοῦροι genoemd, jonge mannen; vrouwenbeelden κόραι, jonge vrouwen. Kouroi zijn naakt en hebben ge balde vuisten, korai zijn gekleed in lange gewaden. Archaïsche beelden zijn stijf en onpersoonlijk. ▶ In de klassieke periode werd de symmetrie en stijfheid doorbroken en de ‘contraposto’ ontwikkeld. Bij contraposto rust het lichaams gewicht meestal op het rechterbeen; het linker is los en ontspannen. In het bovenlijf is het andersom (contra): de linkerarm is juist gespannen en de rechterarm ontspannen. Ook heupen en schouders kantelen tegengesteld. Deze balans tussen spanning en ontspanning geeft de beelden een natuurlijkere houding dan voorheen. Gebruik van brons in plaats van marmer maakte experimenteren met houding en evenwicht mogelijk. Brons kan in alle mogelijke vormen gegoten worden en uitstekende delen breken niet zo snel af als bij marmer. Ogen werden ingelegd met gekleurd glas en ivoor; wimpers en tanden werden gemaakt van zilver. Ondanks de natuurlijkere houding blijven klassieke beelden geïdealiseerde weergaven van de mens. Ze vertonen geen emotie. Portretten uit deze tijd zijn geen getrouwe weergave van de persoon zelf, maar eerder een afbeelding van een type mens: een filosoof, een staatsman, een sporter.▶ Emotie, beweging en realisme waren nieuwe kenmerken van beeldhouwwerk uit de hellenistische periode. Doel was het hoogtepunt van een actie, het toppunt van de emotie weer te geven. Het beeld van Laokoön ( p. 54 ) is hiervan een goed voorbeeld. Streven naar realisme, naar het vast leggen van de werkelijkheid, betekende dat vanaf nu ook kinderen, oude mensen of mensen met een gebrek werden afgebeeld. Portretten werden persoonlijker en waren niet meer een weergave van een type mens, maar echt van de persoon zelf.BeeldhouwkunstEpiloogthema 9 athene155Veel originele Griekse bronzen beelden zijn er niet over. Brons was kostbaar en werd omgesmolten en hergebruikt. Dat we toch een idee hebben hoe de Griekse beeldhouwkunst zich ontwikkelde, danken we vooral aan de Romeinen. Zij lieten van Griekse beelden kopieën maken in marmer om hun huizen mee te versieren. In tegenstelling tot wat er tegenwoordig te zien is, waren Griekse beelden felgekleurd beschilderd. Dit is een reconstructie van een boogschutter die was afgebeeld op de Aphaiatempel op het eiland Aigina. De zigzag motieven op mouwen en broek zijn zeer natuurgetrouw geschilderd. Het originele beeld wordt gedateerd tussen 490 en 480 v. Chr. Glyptotheek, München.overzicht grammatica156overzicht grammatica158* De letter ς heet ‘slotsigma’, omdat deze alleen wordt gebruikt aan het eind van het woord. In alle andere gevallen is de sigma de letter σ. Voorbeeld: βάσις.Medeklinkergroepen γγ ἄγγελος uitspraak : ng γκ ἄγκυρα uitspraak : nk γχ Ἀγχίσης uitspraak : nch / nkh γξ λύγξ uitspraak : nksLeestekens. , De punt en de komma worden net als in het Nederlands gebruikt.; Dit is het vraagteken in het Grieks.· De hoge punt staat op de plaats van onze dubbele punt of puntkomma.naamhoofd-letterkleine lettertraditionele schooluitspraakoorspronkelijke uitspraakuitspraakals in :uitspraakals in :alfaΑαa, aamak, maara, aamaken, maarbètaΒβbbgammaΓγgEngels ‘get’gEngels ‘get’deltaΔδddepsilonΕεeetenezetdzètaΖζdzzdètaΗηèscèneèscènethètaΘθththuist + hzithoekiotaΙιi, ielip, liter, lieri, ieliter, lierkappaΚκkklabdaΛλllmuΜμmmnuΝνnnxiΞξksksomikronΟοobot, botenobotenpiΠπpprhoΡρrrsigmaΣσ, ς *sstauΤτttupsilonΥυu, uunut, duuru, uugluten, duurphiΦφfp + hstripheldchiΧχchchaosk + hblokhutpsiΨψpspsomegaΩωookooròòrozealfabetARGO is een methode Griekse Taal en Cultuur die aansluit op het vernieuwde examen- programma waarin de samenhang tussen taal en cultuur — tekst in context — centraal staat.Het tekstboek, de hulpboeken, het digitale lesmateriaal (pc, tablet en smartphone) vormen samen met het grote toetsaanbod en het rijke docentenmateriaal de complete methode ARGO.www.staal-roeland.nl7 8 9 4 92 0001 9 49AUTEURSANTOINETTE VAN DUIJNINEZ VAN EGERAATADRIAAN KEGELAGNES SCHAAFSMAPAUL VISSERNext >