ARGOGRIEKSHULPBOEK1Inhoud Direct aan de slag – 4Inleiding ARGO – 5Griekenland in de oudheid – 6Geschiedenis van de Griekse wereld – 7Thema 1 Begin Overzichtstabel opdrachten en erga 9 Proloog – Hellas 101 Epos 112 Mythe 133 Kronos 154 Zeus 185 Titanenstrijd 21 Epiloog – Het ontstaan van ons alfabet 23Thema 2 Olympos Overzichtstabel opdrachten en erga 25 Proloog – Olympos: de godenberg 266 Goden 277 Held 308 Argonauten 329 Argonautentocht 3510 Het Gulden Vlies 37 Epiloog – Herakles 40Thema 3 Troje Overzichtstabel opdrachten en erga 43 Proloog – De Trojaanse Oorlog 4411 Agamemnon & Achilles 4512 Hektor & Andromache 4713 Hektor & Achilles 5014 Een houten paard 5515 De val van Troje 58 Epiloog – Mythe & werkelijkheid 59Thema 4 Delphi Overzichtstabel opdrachten en erga 61 Proloog – Het Orakel van Delphi 6216 Pythia 6417 Orakeluitspraak 6718 Offer 6919 Wijgeschenk 7320 Een reis naar Delphi 76 Epiloog – De toekomst voorspellen 77Grammatica Thema 1 Grammatica: uitleg en erga 79 Thema 1 Grammatica: overzicht 99 Thema 2 Grammatica: uitleg en erga 101 Thema 2 Grammatica: overzicht 120 Thema 3 Grammatica: uitleg en erga 123 Thema 3 Grammatica: overzicht 143 Thema 4 Grammatica: uitleg en erga 145 Thema 4 Grammatica: overzicht 161 Index grammatica 163 Basiswoorden per les 165 Alfabetische lijst van basiswoorden bij thema 1 t/m 4 171 Beeldverantwoording 1755Argoopdracht 1 In de Griekse verhalen is Europa een koningsdochter uit Phoenicië, een landstreek aan de oostkust van de Middellandse Zee. Europa was een van de vele vrouwen waar de oppergod Zeus een oogje op had. Hier volgt het verhaal van haar ontvoering.Europa, een Phoenicische koningsdochter, was een andere geliefde van Zeus. Haar schoonheid was adembenemend: ze had een fluweelachtige blanke huid, twee ogen zo blauw als kobalt en een stralende lach. Op een zonnige dag, toen de prinses op een weiland dichtbij het strand met haar vriendinnen speelde, kwam Zeus haar tegemoet in de gedaante van een sterke stier. Zijn vel was hagelwit en hij had grote halskwabben en kleine gouden horens, waartussen een zwarte streep liep. Europa begon het makke dier te strelen, voerde het bloemen en hing kransen om zijn kop. Op het laatst ging ze zelfs op zijn rug zitten. Zodra het beest de begeerde last op zich voelde drukken, rende het naar de zee en zwom de hele afstand naar het eiland Kreta, terwijl het meisje zich angstig aan de hoorns vastklampte. Daar ging Zeus aan land, veranderde zich in een adelaar en bedreef in een wilgenbosje met het meisje de liefde. Er zijn drie zonen uit deze verbintenis voortgekomen, onder wie Minos, de eerste koning van Kreta.Mythen uit het oude Griekenland, Hein van Dolen, Prometheus, Amsterdam 2015a Waarom past dit verhaal goed bij een euromunt?b Op de munt staat het woord ‘EURO’ in Griekse (hoofd)letters. Neem het schema over en teken de Griekse letters na.NederlandsEUROGrieks…………opdracht 2 Neem het schema over. Hierin zie je vier gebieden waarin de oude Grieken invloed hebben gehad op onze eigen wereld. Noteer de woorden in de juiste kolom.toneelnatuurwetenschapvrijheid/gelijkheid woorden/verhalen…………alfabetastronomieatoomdemocratiedramafilosofiehistorieideaalkomediekosmonautmicroscoopmythescenetheatertheologietragedie62opdrachten bij thema 4Prolooghet orakel van delphi opdracht 1a Leg uit wat een orakel is.b Wat konden mensen via een orakel aan de weet komen?c Wat voor persoonlijke vragen werden aan het orakel gesteld?d Wat voor soort vragen stelden mensen namens hun stad of staat?opdracht 2a Kijk naar de kaart op pagina 10-11 van het tekstboek. Licht toe waarom Delphi door de Grieken als het middelpunt van de wereld werd beschouwd.b Hoe heette de steen die het middelpunt van de wereld aangaf?c Vind je dit een toepasselijke naam? Waarom wel/niet?opdracht 3a Naar welk mythologisch verhaal verwijst de naam van de Pythische Spelen?b Waarom ligt het voor de hand dat bij de Pythische Spelen zang- en danswedstrijden op het programma stonden? extraopdracht 4Bekijk de afbeelding in het tekstboek op pagina 63 en lees het bijschrift.a Beschrijf hoe je aan de houding van Apollo ziet dat hij het is die de Python heeft verslagen en dat hij erover opschept.b De overeenkomst tussen Eros en Apollo is het schieten met pijl en boog. Hoe zie je deze overeenkomst in het schilderij?c Hoe drukt de schilder het verschil tussen beide goden uit?d Zoek uit wat er gebeurt als Eros pijlen afschiet. 63opdracht 5Bekijk de afbeelding van de omphalos. Over de herkomst van de steen worden meer verhalen verteld. Een verhaal zegt dat de steen uit de lucht gevallen was. Volgens een ander verhaal was de omphalos de steen die Rhea had gebruikt om Kronos met een list te misleiden.a Volgens de mythe heeft Zeus deze steen geplaatst op de plek waar de twee adelaars elkaar onmoetten. Welk verhaal over de herkomst van de steen past volgens jou het beste bij deze mythe van Zeus? Licht je keuze toe.b De term ‘omphalos-syndroom’ wordt wel eens gebruikt voor een stad die zichzelf beschouwt als het centrum van de wereld. Leg uit hoe het ‘omphalos-syndroom’ te herkennen is in de tweede afbeelding.De echte omphalos in Delphi was versierd met een net, gemaakt van wol met bloemen en honing. Op deze kopie uit de Romeinse tijd is ook dit net in steen uitgebeeld.6717 Orakeluitspraakμαντευμαcultuuropdracht 18Leg uit waarom de Grieken geloofden dat een orakeluitspraak altijd waar was.opdracht 19a Leg uit hoe Oidipous probeerde te ontkomen aan de orakeluitspraak.b Hoe probeerde zijn vader dat te doen? c In de psychologie kent men de term ‘self-fulfilling prophecy’. Zoek uit wat hiermee bedoeld wordt en leg een verband met het Oidipousverhaal.griekse tekstopdracht 20a Luister en lees mee, terwijl de tekst in het Grieks wordt voorgelezen. Voer intussen opdracht 21 uit.b Lees twee aan twee de tekst aan elkaar voor: om de beurt een hele zin, dus steeds tot de volgende punt. Let op elkaars uitspraak en verbeter deze zo nodig.opdracht 21Welke twee personen spelen in dit verhaal een rol? Wie spreekt in welke alinea?opdracht 22Vertaal de hele tekst in begrijpelijk Nederlands.opdracht 23r. 7 οἱ τῶν Ἑλλήνων θεοὶ ἄπιστοί εἰσινa Wie bedoelt Kroisos concreet met οἱ τῶν Ἑλλήνων θεοὶ?b Op grond waarvan vindt hij de goden ἄπιστοί? Noteer het tekstelement.opdracht 24r. 10 ἔψευσάς μεa Leg aan de hand van r. 11-16 uit waarom Kroisos dit vindt.b In haar antwoord ontkent de Pythia dit. Noteer het tekstelement.c Hoe zit het volgens de Pythia dan wel? Noteer het tekstelement.68opdrachten bij thema 4opdracht 25r. 25-27 ὁ μῦς … μέγαςLeg uit wat de Pythia hiermee bedoelt.opdracht 26Zoek de sigmatische aoristusvormen in de aangegeven regels; tussen haakjes staat het aantal. Noteer elke vorm, noteer een vertaling van de vorm en noteer het werkwoord waarvan de vorm is afgeleid.a r. 14-16 Ἀλλ᾽ ἐπειδὴ … ἐκρύψατε (twee) b r. 21-24 Ἐπειδὴ … ἤλπισας (vier) c r. 27-29 Ἐγὼ μὲν… ἐφύλαξας (drie)extraopdracht 27Bekijk de afbeelding. Koning Kroisos, een van de verhaalfiguren in de Griekse tekst, was een machtige koning en zijn rijkdom was legendarisch. Toch kwam hij op de brandstapel terecht, zoals je ziet op de afbeelding.a Aan welke twee attributen kun je zien dat het om een koning gaat?b Wat doet de koning met zijn rechterhand? c Zoek informatie over het leven van koning Kroisos en verzorg een presentatie voor je klasgenoten.Koning Kroisos afgebeeld op een Griekse amfoor uit de vijfde eeuw v.Chr., Louvre, Parijs.70opdrachten bij thema 4opdracht 33r. 6 φίλος ἦν τοῖς ἀνθρώποιςWat was hiervan de reden? Baseer je antwoord op wat je weet over Prometheus.opdracht 34r. 7 δόλῳa Beschrijf in eigen woorden waaruit deze list bestaat.b Bedenk minstens twee verklaringen voor het feit dat Zeus erin trapt. Baseer je antwoord op de tekst.c Aan wie geeft Zeus in eerste instantie de schuld? Noteer het tekstelement waarop je je antwoord baseert.d Door welke gebeurtenis komt hij op het spoor van de ware schuldige?e Welke straf geeft Zeus hem?f Leg uit wat de straf te maken heeft met het vergrijp.opdracht 35r. 1 Τοὺς τῆς θυσίας νόμους ἔταξεν ὁ Προμηθεύς.a Over welke νόμος gaat dit verhaal precies? Noteer de zin uit de laatste alinea waarin deze νόμος wordt weergegeven.b ὁ Προμηθεύς: beredeneer aan de hand van het verhaal waarom hier net zo goed ὁ Ζεύς had kunnen staan.c Bedenk aan de hand van het verhaal minstens één argument waarom deze νόμος eigenlijk ongeldig zou moeten worden verklaard.d Bedenk aan de hand van het verhaal minstens één argument waarom deze νόμος wel degelijk geldig zou moeten worden verklaard.e Wat vind je zelf, geldig of ongeldig? Licht je antwoord toe.opdracht 36In r. 13-18 Τότε … ἠγανάκτησεν staan zeven aoristusvormen. Neem het schema over en noteer de aoristusvormen onder elkaar in de eerste kolom. Vul het schema in met de gevraagde gegevens. De eerste vorm is voorgedaan.soort aoristusvan het werkwoordvertaling van de vormr. 13 ἔφηνεpseudosigmatischφαίνωhij/zij/het toondeextraopdracht 37 Bekijk de tekening van een Griekse tempel. Met nummers zijn verschillende bouwelementen aangegeven. Welke van deze bouwelementen herken je in de afbeeldingen op pagina 68 en pagina 70 van het tekstboek? Vul het schema in. 72opdrachten bij thema 4opdracht 38 a Kijk naar de afbeelding in het tekstboek op pagina 32. Hoe kun je aan de beeldengroep zien dat de beelden in een tympanon gestaan hebben?b Hoe kun je aan de beeldengroep zien dat de tempel aan Athena gewijd was?c Maak zelf een ontwerp voor het tympanon van de Apollotempel in Delphi: waar in de beeldengroep plaats je Apollo? Welk verhaal beeld je af? Je kunt jouw ontwerp beschrijven, tekenen of als collage samenstellen.1 Wijgeschenk van Korkyra2 Wijgeschenk van Sparta3 Wijgeschenk van Athene4 Wijgeschenk van Argos5 Schathuis van Thebe6 Schathuis van Athene7 Stoa (zuilengalerij) van de Atheners 8 Rots van de Pythia9 Wijgeschenk van Naxos10 Tempel van Apollo11 Altaar 12 Heiligdom van Dionysos13 Theater425687911101213Romeinse Agora102550 m3Nplattegrond van delphiheilige wegNext >